Polska chemia musi podjąć ryzyko, a o to nie jest łatwo

Polska chemia musi podjąć ryzyko, a o to nie jest łatwo
Fot. Adobe Stock. Data dodania: 20 września 2022

W minionym roku zatrudnienie w polskiej branży chemicznej wzrosło o około 10 tys. osób i przekroczyło 302 tys. Czy to oznacza, że branża ma się świetnie? Niekoniecznie. Dusi ją zbyt restrykcyjne prawo i brak strategii państwa wobec sektora. Przydałoby się także większe zaplecze finansowe i większe wydatki na badania.

  • Nasze zaplecze surowcowe jest tak ubogie, że potrzebujemy alternatywy.
  • Kluczem jest R&D, tyle że to oznacza ryzyko, nie każdy zaś chce je podjąć. - W branży chemicznej widoczny jest problem z podejmowaniem ryzyka w dziedzinie badań i rozwoju – mówi Zbigniew Warmuz, prezes zarządu spółki Synthos. - Zaryzykowaliśmy 300 mln zł na taki projekt będący efektem prac naszego R&D. Właściciel zgodził się na to i mamy nadzieję na sukces – powiedział Warmuz.
  • Polski rząd powinien wspierać branżę chemiczną. 

Nowoczesna gospodarka bez dobrze rozwiniętego przemysłu chemicznego nie funkcjonuje. Branża jest bowiem zapleczem dla prawie wszystkich innych przemysłów. Czy rząd to dostrzega? Wydaje się, że w zbyt ograniczonym stopniu.

Na co stawiać?

Jednym z podstawowych pytań, jakie pojawiają się przy analizowaniu sytuacji w polskiej chemii, jest to, na co powinna ona postawić. Aby to stwierdzić z pełną mocą, powinniśmy jednak przeanalizować, jakie mamy zaplecze surowcowe. To ono rzutuje bowiem na to, jakie działy branży chemicznej możemy rozwijać. Niestety, z zapleczem surowcowym nie jest u nas najlepiej.
- Poza siarką, solą i wodą oraz węglem właściwie nie dysponujemy zasobami surowcowymi dla branży chemicznej – mówi Janusz Wiśniewski, wiceprezes Krajowej Izby Gospodarczej.

Jak zaznacza: nie mamy w wystarczającej ilości takich surowców jak np. gaz ziemny, ropa naftowa czy fosforyty.

- Nie oznacza to, że na przykład powinniśmy rezygnować z produkcji nawozów. Powinniśmy to jednak robić w najbardziej efektywny sposób – dodaje wiceprezes Wiśniewski. - Przydałaby się także spójna polityka surowcowa państwa – mówi wiceszef KIG.

Nasza sytuacja surowcowa determinuje polskie firmy chemiczne do szukania alternatywy. Jedną z możliwych jest wyjście polskich firm do krajów, które takie surowce posiadają. Jednak tu barierą jest potencjał inwestycyjny. Po prostu nasze firmy dysponują stosunkowo niewielkimi zasobami gotówki.

Świetnym przykładem jest to, jak problem z dostępem do surowców na rodzimy rynku rozwiązuje największy europejski koncern chemiczny, niemiecki BASF.
Marek Jagieła, dyrektor Działu Sprzedaży Chemii Przemysłowej i Działu Rozwoju Rynku Europejskiego, BASF, przyznaje, że europejski rynek pozostaje najważniejszym dla BASF, jednak inwestują także w innych częściach świata. - Szukamy najnowocześniejszych technologii i konkurencyjnych rozwiązań, czego przykładem jest joint venture z firmą Yara, czyli zakład produkcji amoniaku, który powstał w amerykańskim Freeport. Pozwala to wykorzystać efekt skali i atrakcyjne koszty surowców. Myśląc o kolejnych inwestycjach, szukamy możliwości współpracy z  lokalnymi ekspertami i przewag konkurencyjnych, które oferują poszczególne rynki - zaznacza Jagieła.
Nasze firmy dostrzegają to i w miarę swoich możliwości starają się to robić. Na przykład PCC Rokita inwestuje w Tajlandii. – W naszym przypadku zwiększamy produkcję tam, gdzie się to opłaca, a nasze inwestycje zmierzają w kierunku bardziej specjalistycznych produktów - mówi Igor Korczagin, dyrektor ds. badań i rozwoju PCC Rokita. 

Ryzykowne R&D

Remedium na surowcowe problemy może być także postawienie na produkty bardziej zaawansowane, w których "kosztem" jest wiedza i patenty. Problem w tym, że to nie jest takie proste, bo jak uczy doświadczenie branży chemicznej, osiągnąć zyski wcale nie jest łatwo, a koszty badań są astronomiczne.
- W branży chemicznej widoczny jest problem z podejmowaniem ryzyka w dziedzinie badań i rozwoju – mówi Zbigniew Warmuz, prezes zarządu spółki Synthos.

Z czego to wynika? Badania i rozwój obarczone są ryzykiem niepowodzenia, a jak podkreśla prezes Synthosu, podjęcie ryzyka w R&D w Polsce jest mało akceptowalne. Nie ma akceptacji dla ryzyka inwestycyjnego związanego z badaniami i rozwojem.

Jak przyznał szef producenta kauczuków, z doświadczeń jego firmy wynika, że aż 80 proc. projektów R&D pójdzie do kosza, ale z tych 20 proc. część zakończy się sukcesem.

- Zaryzykowaliśmy 300 mln zł na taki projekt będący efektem prac naszego R&D. Właściciel zgodził się na to i mamy nadzieję na sukces – powiedział Warmuz.

Nie we wszystkich firmach jest jednak tak łatwo. Udział państwa w akcjonariacie może mieć ten skutek, że szefowie firm obawiają się podjąć ryzykowne decyzje, zwłaszcza jeżeli w ślad za tym mogą pójść także polityczne konsekwencje.

Osobnym tematem jest kwestia pomocy państwa dla branży chemicznej. Jej dochodowość paradoksalnie obraca się przeciwko niej. Państwo wprowadza nowe daniny, które często biją w zakłady chemiczne.
Iga Lis, partner w CMS, wielokrotnie podnosiła, że wprowadzane regulacje prawne, czy to z zakresu prawa ochrony środowiska, czy też dotyczące kwestii energetycznych w znacznym stopniu obciążają sektor chemiczny, obniżając jego konkurencyjność.

Najnowszym problemem jest np. Prawo wodne – zmiany weszły w życie od nowego roku. Ze względu m.in. na wzrost cen wody spowodowało to pogorszenie konkurencyjności polskich firm chemicznych.

Z drugiej strony branża nie ma żadnych ulg.
- Powinniśmy przyjrzeć się, jak to robią nasi zachodni sąsiedzi. Nie jest tak, że na branżę nakładane są tylko nowe zobowiązania. Berlin zdaje sobie sprawę z wagi sektora i tam, gdzie to jest możliwe, zmniejsza obciążenia. To także dobra wskazówka dla nas – mówi Tomasz Zieliński, dyrektor Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego.

Artykuł powstał w oparciu o dyskusję podczas panelu "Przyszłość polskiej chemii" w czasie X Europejskiego Kongresu Gospodarczego.
×

DALSZA CZĘŚĆ ARTYKUŁU JEST DOSTĘPNA DLA SUBSKRYBENTÓW STREFY PREMIUM PORTALU WNP.PL

lub poznaj nasze plany abonamentowe i wybierz odpowiedni dla siebie. Nie masz konta? Kliknij i załóż konto!

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu

Podaj poprawny adres e-mail
W związku z bezpłatną subskrypcją zgadzam się na otrzymywanie na podany adres email informacji handlowych.
Informujemy, że dane przekazane w związku z zamówieniem newslettera będą przetwarzane zgodnie z Polityką Prywatności PTWP Online Sp. z o.o.

Usługa zostanie uruchomiania po kliknięciu w link aktywacyjny przesłany na podany adres email.

W każdej chwili możesz zrezygnować z otrzymywania newslettera i innych informacji.
Musisz zaznaczyć wymaganą zgodę

KOMENTARZE (0)

Do artykułu: Polska chemia musi podjąć ryzyko, a o to nie jest łatwo

NEWSLETTER

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu.

Polityka prywatności portali Grupy PTWP

Logowanie

Dla subskrybentów naszych usług (Strefa Premium, newslettery) oraz uczestników konferencji ogranizowanych przez Grupę PTWP

Nie pamiętasz hasła?

Nie masz jeszcze konta? Kliknij i zarejestruj się teraz!